Αυτό που με εντυπωσιάζει στα έργα του Hayao Miyazaki είναι ότι δεν αναλώνεται προσπαθώντας να καλύψει τις προσδοκίες του θεατή. Γι’ αυτό και στις ταινίες του απουσιάζουν οι κλασικές έννοιες του ρομαντισμού ή της τελικής μάχης του ενός ήρωα με τον μεγάλο κακό (τουλάχιστον έτσι όπως τις έχουμε συνηθίσει). Αυτό που τον ενδιαφέρει είναι να πει μια ιστορία, με τον τρόπο που θέλει αυτός, όσο περίεργη και ασυνήθιστη και αν είναι. Έτσι, η δημιουργικότητα και η φαντασία του δεν φιλτράρεται από το τι θέλει να δει το κοινό αλλά το κοινό εκτίθεται σε αυτό που θέλει ο δημιουργός να του δείξει. Αυτός είναι ένας απ’ τους βασικότερους λόγους που οι παραγωγές του Studio Ghibli και συγκεκριμένα του Miyazaki είναι συνήθως αριστουργηματικές. Το (γνωστό σε όλους νομίζω) Princess Mononoke φυσικά και δεν αποτελεί εξαίρεση σε αυτόν τον κανόνα.

Αυτή η (πετυχημένη εμπορικά και κριτικά) περιπέτεια φαντασίας κυκλοφόρησε τον Ιούλιο του 1997. Ο ιαπωνικός τίτλος είναι mononoke-hime που σε ελεύθερη μετάφραση σημαίνει πριγκίπισσα (hime) των πνευμάτων (mononoke). Και ναι, όπως καταλάβατε, το mononoke δεν είναι το όνομα της συμπρωταγωνίστριας. Επίσης, ναι, το άτομο στο οποίο αναφέρεται ο τίτλος δεν είναι ο βασικός χαρακτήρας της ιστορίας.

San (Princess Mononoke)

Ο πρωταγωνιστής είναι ένας νεαρός πολεμιστής, ο Ashitaka, ο οποίος προσπαθώντας να σώσει το χωριό του από έναν δαίμονα, διαφθείρεται από μία κατάρα στο δεξί του χέρι. Αυτό τον οδηγεί, σύμφωνα με τους κανόνες του χωριού, να εξοριστεί και να περιμένει τον θάνατο. Η σοφός του χωριού όμως του λέει ότι η μόνη του ελπίδα είναι να αναζητήσει θεραπεία ταξιδεύοντας δυτικά, στην περιοχή από όπου ήρθε ο δαίμονας. Σε αυτό του το ταξίδι θα συναντήσει την San, την λεγόμενη mononoke-hime, αλλά και θα εμπλακεί σε έναν αιματηρό πόλεμο μεταξύ μιας ανθρώπινης αποικίας και των θεών και θηρίων του δάσους.

Ashitaka

Όλοι οι χαρακτήρες, από τους βασικούς ως και τους δευτερεύοντες, είναι εξαιρετικά καλογραμμένοι και μοιάζουν πραγματικά ζωντανοί, όπως και οι περισσότεροι χαρακτήρες του Miyazaki. Όλοι έχουν την δική τους ενδιαφέρουσα ιστορία να πουν και την δική τους εξέλιξη. Ο Ashitaka, που μετά τον εξορισμό, χάνει την ταυτότητα του και νοιώθει ότι είναι ένα τίποτα (κάτι που φαίνεται στην διάρκεια της ταινίας καθώς καλύπτει συνεχώς το πρόσωπο του) αλλά στην πορεία συνειδητοποιεί ότι δεν μπορεί να απαρνηθεί την ανθρώπινη ταυτότητα του. Αντίστοιχα, η San, έχοντας μεγαλώσει με τους λύκους και τα πνεύματα του δάσους και βλέποντας το κακό που οι άνθρωποι και τα όπλα τους προκαλούν στο σπίτι της, έχει καταλήξει να μισεί την ανθρωπότητα και κατά συνέπεια το ανθρώπινο κομμάτι της, κάτι που στην πορεία αποδέχεται χάρη στον Ashitaka. Ακόμα και η Lady Eboshi, που θα μπορούσε να θεωρηθεί η “κακιά” της ταινίας (περισσότερα σχετικά με αυτό παρακάτω), έχει κάτι το ενδιαφέρον και ηρωικό. Προσπαθεί απλώς, με οποιοδήποτε και αν είναι το κόστος, να προστατέψει τον λαό της και αυτό θα την οδηγήσει σε εμμονή.

Ashitaka και San

Εξίσου εξαιρετικός και καλοδουλεμένος όπως και οι χαρακτήρες είναι ο κόσμος στον οποίο ζουν. Ο Miyazaki κατάφερε για άλλη μια φορά να κατασκευάσει έναν δικό του ξεχωριστό κόσμο, γεμάτο ζωή και λεπτομέρεια. Η ταινία λαμβάνει χώρα σε μία Ιαπωνία της περιόδου Muromachi (περίπου μεταξύ 1336-1573). Φυσικά δεν αποτελεί ακριβή ιστορική αναπαράσταση της περιόδου αλλά αναμιγνύει φανταστικά στοιχεία (κάποια απ’ τα οποία βασίζονται σε ιαπωνικούς μύθους και λαογραφία) και στοιχεία από άλλες ιστορικές περιόδους της Ιαπωνίας. Σε αυτόν τον μυθικό κόσμο, ξεχωρίζει μια πόλη, η Irontown, την οποία διοικεί η Lady Eboshi και στην οποία οφείλεται η καταστροφή του δάσους. Η πόλη είναι γεμάτη ζωή και ο Miyazaki μας παρουσιάζει όχι μόνο οπτικά αλλά και μέσω διαλόγων όλες τις πτυχές της ζωής μέσα σε αυτή. Από την διάκριση των τάξεων ως τους ρόλους των δύο φύλων και την συμπεριφορά απέναντι στους περιθωριοποιημένους, η Irontown δίνει την αίσθηση ότι όντως είναι αληθινή. Η πόλη αυτή από μόνη της, μπορεί να μιλήσει εκ μέρους όλου του κόσμου της ταινίας και να τον χαρακτηρίσει ζωντανό.

Αυτό που δίνει την περισσότερη ζωντάνια στους χαρακτήρες και στον κόσμο είναι αδιαμφισβήτητα το animation. Για μια ταινία που κυκλοφόρησε το 1997, εξακολουθεί να είναι πανέμορφη μέχρι και σήμερα. Οι κινήσεις των χαρακτήρων είναι ομαλές και ρεαλιστικές και τα τοπία απερίγραπτα όμορφα. Επίσης, αν αναλογιστεί κανείς ότι όλος αυτός ο σχεδιασμός έγινε στο χέρι (με ελάχιστα σημεία στα οποία χρησιμοποιήθηκε CGI, για να συμπληρώσει και όχι να αντικαταστήσει τον χειροποίητο σχεδιασμό) μπορεί να εκτιμήσει ακόμη περισσότερο το αποτέλεσμα. Και μιας που είμαστε στον τεχνικό τομέα, η μουσική είναι άψογη και τα κομμάτια ταιριάζουν απόλυτα σε έναν επικό τίτλο φαντασίας.

Kodama (κάτι σαν πνεύματα των δέντρων στην ιαπωνική λαογραφία)

Η κύρια θεματική του Princess Mononoke είναι η προσπάθεια προόδου του ανθρώπου ενάντια στην προσπάθεια επιβίωσης της φύσης. Παρόλο που το θέμα φαίνεται να παρουσιάζει μία κοινοτοπία, θεωρώ ότι η κοινοτοπία αυτή δεν ήταν αισθητή μέσα στην ταινία. Ίσως αυτό οφείλεται στην συνειδητή επιλογή του Miyazaki να μην παρουσιάσει την κλασική μάχη καλού εναντίων κακού, όπου συνήθως η φύση εκπροσωπεί το καλό και ο άνθρωπος το κακό. Αντίθετα, επέλεξε να παρουσιάσει διαφορετικές ομάδες, με διαφορετικές οπτικές και διαφορετικές επιδιώξεις, που μάχονται μεταξύ τους για να κυριαρχήσουν. Δεν υπήρχε λοιπόν η κλασική έννοια του κακού, ενσαρκωμένη σε ένα άτομο. Για παράδειγμα, παρόλο που κατά την διάρκεια της ταινίας θεωρούσα την Lady Eboshi “κακιά” της υπόθεσης, αργότερα συνειδητοποίησα ότι προσπαθούσε απλά να σώσει τον εαυτό και λαό της με τον τρόπο που θεωρούσε σωστό. Αλλά ας σταματήσω εδώ καθώς δεν ξέρω κατά πόσο αυτά που λέω βγάζουν νόημα για κάποιον που δεν έχει δεί την ταινία και έτσι και αλλιώς καλύτερο είναι να την δείτε και να κρίνεται από μόνοι σας.

Για να μην σας κουράζω άλλο, το Princess Mononoke είναι μια εξαιρετική ταινία με πολλά μηνύματα που έχει αφήσει το σημάδι της στο χρόνο. Το παραμυθένιο κλίμα, η όμορφη ιστορία και ο ζωντανός κόσμος της την κατατάσσουν ανάμεσα στα καλύτερα, διαχρονικά έργα του Studio. Όσοι από εσάς δεν την έχετε δει ακόμα, είναι ένα κλασικό αριστούργημα που δεν πρέπει να χάσετε.


0 Comments

Leave a Reply

Avatar placeholder

Your email address will not be published. Required fields are marked *

This site uses Akismet to reduce spam. Learn how your comment data is processed.