Δε νομίζω να υπάρχει άτομο που βλέπει anime και δε γνωρίζει το όνομα Hayao Miyazaki. Αυτήν την, εμβληματική θα λέγαμε, μορφή στην παραγωγή ταινιών. Τον άνθρωπο που είναι γνωστός παγκοσμίως ως ένας από τους καλύτερους δημιουργούς Ιαπωνικών κινουμένων σχεδίων και ταινιών, που έχουν μάλιστα προβληθεί ακόμα και στην Ελληνική τηλεόραση. Ποιος δεν γνωρίζει τις ταινίες, εάν δεν τις έχει ήδη δει, «Howl’s Moving Castle», «Spirited Away» ή «Princess Mononoke»; Για όσους λοιπόν βρίσκονται ακόμα στο σκοτάδι ή για όσους θέλουν να μάθουν περισσότερα, ώρα να μιλήσουμε για τη ζωή και το έργο του Hayao Miyazaki.
Γεννημένος στις 5 Ιανουαρίου του 1941 στο Τόκιο της Ιαπωνίας, ο Miyazaki ήταν ο δεύτερος στη σειρά από 4 αδέρφια. Γεννήθηκε και μεγάλωσε σε μία περίοδο που ξέσπασε ο Δεύτερος Παγκόσμιος πόλεμος. Παρ’ όλα αυτά, λόγω του ότι ο πατέρας του ήταν διευθυντής επιχείρησης που παρήγαγε πηδάλια για μαχητικά αεροσκάφη, ο πόλεμος δεν τον επηρέασε τόσο άμεσα, τουλάχιστον οικονομικά, όσο άλλους. Αναγκάστηκε, λόγω εκκένωσης περιοχών εξαιτίας βομβαρδισμών, να μετακομίσει δύο φορές. Οι βομβαρδισμοί και τα αεροπλάνα, τα οποία αποτελούν θεματική σχεδόν κάθε ταινίας του, τον επηρέασαν ψυχολογικά, καθώς τότε ήταν μόνο 4 ετών.
Ξεκίνησε το σχολείο το 1947 και μέχρι να τελειώσει το δημοτικό είχε αλλάξει τρία σχολεία. Στα χρόνια του στο γυμνάσιο και στο λύκειο, ξύπνησε μέσα του η επιθυμία να γίνει καλλιτέχνης manga. Έτσι, παρόλο που πήγε στο πανεπιστήμιο Gakushuin και αποφοίτησε με πτυχίο στις πολιτικές επιστήμες και τα οικονομικά το 1963, περνούσε πάρα πολλές ώρες στο στούντιο του παλιού του καθηγητή, όπου ζωγράφιζαν, καθώς και σε μια λέσχη για φαν των κόμικς στο πανεπιστήμιο.
Έτσι λοιπόν, με το που τελείωσε το πανεπιστήμιο, βάλθηκε να κάνει το όνειρό του πραγματικότητα. Αρχικά, ξεκίνησε να εργάζεται στην εταιρεία Toei Animation το 1963. Από την αρχή έγινε φανερό στην εταιρεία το ταλέντο του, και μόλις ένα χρόνο μετά, πήρε προαγωγή και μάλιστα εργάστηκε ως ο αρχηγός της ομάδας των animators για την ταινία «The Great Adventure of Horus, Prince of the Sun» η οποία είχε μεγάλη απήχηση. Τα επόμενα χρόνια εργάστηκε τόσο για τη δημιουργία ταινιών, όσο και για τη δημιουργία manga με το ψευδώνυμο Akitsu Saburo. Δύο χρόνια αργότερα, παντρεύτηκε την Akemi Ota το 1965. Μαζί της απέκτησε δύο γιους, τον Goro, που ακολούθησε τα βήματα του πατέρα του στη βιομηχανία και τον Keisuke.
Η σχέση του Goro, όμως, με τον πατέρα του δεν ήταν ποτέ καλή. Ο Miyazaki, σύμφωνα με τα λεγόμενα του Goro, εργαζόταν σκληρά για τις ταινίες του και ήταν φανταστικός στη δουλειά του, όμως δεν ήταν αρκετά καλός πατέρας, διότι έλειπε συχνά από το σπίτι. Μάλιστα, όταν αργότερα στην παραγωγή της ταινίας «Earthsea», βασισμένη στα βιβλία της Le Guin, την παραγωγή ανέλαβε ο Goro και όχι ο Miyazaki (κάτι που αρχικά απογοήτευσε τη συγγραφέα), ο Miyazaki έδειξε σκληρή κριτική απέναντι στο γιο του. Την ώρα της πρώτης προβολής, μάλιστα, έφυγε από την αίθουσα και αφού κάπνισε ένα τσιγάρο, επέστρεψε. Μετά από τα καυστικά και σκληρά σχόλια για την ταινία και το γιο του, η τελική του απόφαση για την ταινία ήταν ότι, «αφού φτιάχτηκε με ειλικρίνεια, είναι καλή».
Φαίνεται, όμως, πως ο Hayao Miyazaki προόριζε τον εαυτό του για κάτι ακόμα μεγαλύτερο. Έτσι, το 1971 παραιτήθηκε από την εταιρεία και προσλήφθηκε από την A-Pro, στην οποία και πήρε πλέον τη θέση του συν σκηνοθέτη, μαζί με τον σκηνοθέτη Takahata, για το γνωστό anime «Lupin the Third Part I». Αργότερα και μαζί με τον ίδιο σκηνοθέτη, αποχώρησαν και από την A-Pro, για να εργαστούν στην Zuiyo Eizo (εταιρεία που δημιουργήθηκε από τη διχοτόμηση της Nippon Animation σε αυτήν και την προαναφερθείσα εταιρεία). Εκεί εργάστηκαν σε πολλές ταινίες και σειρές, μία από τις οποίες ήταν και η πολύ γνωστή σειρά «Heidi» (χωρίς όμως να συμμετέχουν στην επεξεργασία της σειράς για την προβολή της στην τηλεόραση).
Το 1979 ο Miyazaki έφυγε από τη Nippon Animation και εργάστηκε στην TSM Entertainment, όπου και έκανε αξιοσημείωτη δουλειά σε πολλές σειρές και ταινίες. Ταυτόχρονα, ο Miyazaki άρχισε να γίνεται γνωστός στον τομέα του και είχε ήδη αρκετές προτάσεις για συνεργασίες. Εκείνος είχε τα δικά του σχέδια για πρότζεκτ, που όμως οι εταιρίες έβλεπαν με δυσπιστία καθώς ήταν αυτοτελή, χωρίς δηλαδή να προέρχονται από κάποιο manga. Την ίδια περίοδο ο Miyzaki εργάστηκε και στο manga «Nausicaä of the Valley of the Wind», το οποίο είχε μεγάλη επιτυχία. Την ίδια χρονιά που κυκλοφόρησε το manga, δηλαδή το 1982, παραιτήθηκε επίσης από την εταιρεία.
Τότε ήταν που ο Yasuyoshi Tokuma του πρότεινε να εργαστεί ολοκληρωτικά στη βιομηχανία ταινιών για την παραγωγή της ταινίας αυτή τη φορά «Nausicaä of the Valley of the Wind». Παρά τις αντιρρήσεις του, τελικά δέχτηκε με την προϋπόθεση ότι θα εργαστεί στη θέση του σκηνοθέτη. Και επίσης, παρά τις δυσκολίες που αντιμετώπισε κατά τη διάρκεια της παραγωγής, η ταινία κυκλοφόρησε το 1984 και λατρεύτηκε από το κοινό. Μετά από αυτήν τη μεγάλη επιτυχία, ο Miyazaki είχε πλέον «κατακτηθεί» από τη βιομηχανία και έκανε τα πρώτα του σόλο βήματα, ανοίγοντας ένα μικρό, δικό του γραφείο που το ονόμασε Nabiriki.
Το διάσημο Studio Ghibli που κυκλοφόρησε όλες τις γνωστές πλέον σε όλους ταινίες, ιδρύθηκε το 1985 από τον Hayao Miyazaki και άλλους 4 συνεργάτες του. Πρώτη ταινία του στούντιο ήταν η ταινία «Laputa: Castle in the Sky». Στη συνέχεια, έγινε η ταυτόχρονη παραγωγή και κυκλοφορία των ταινιών «My Neighbor Totoro» και «Grave of the Fireflies». Ακολούθησαν και άλλες ταινίες, manga και δύο διαφημιστικά σποτάκια. Η επόμενη, όμως, μεγάλη δουλειά του Miyazaki ήταν για την ταινία «Princess Mononoke», για την οποία χρησιμοποιήθηκε και animation δημιουργημένο από υπολογιστή (και όχι μόνο στο χέρι). Η ταινία αυτή ήταν σταθμός για το στούντιο, καθώς τους πρόσφερε το Japan Academy Prize στην κατηγορία Picrute of the Year, ενώ ταυτόχρονα αγοράστηκαν τα δικαιώματά της από στούντιο της Αμερικής, κάνοντας πρεμιέρα (τόσο η ταινία, όσο και το στούντιο) στην Αμερική.
Παρόλο που ο Miyazaki θεωρούσε πως αυτή θα ήταν η τελευταία του ταινία, ο δημιουργός δεν μπόρεσε να μείνει μακριά από το ατελιέ του και έτσι επέστρεψε σε αυτό και κυκλοφόρησε μια ταινία που έμελλε να τον χαρακτηρίζει από εκεί και πέρα. Και εννοώ φυσικά το «Spirited Away», μία από τις λίγες ταινίες με πρωταγωνίστρια ένα 10χρονο κορίτσι, που μέσα από αυτήν και την ιστορία της, δεν αναδεικνύεται μόνο το γεγονός ότι και τα κορίτσια έχουν δύναμη και θάρρος να αντιμετωπίσουν τον κόσμο, αλλά αναδύονται και πολλά άλλα ακόμα θέματα. Η ταινία απέσπασε δύο βραβεία (Japan Academy Prize στην κατηγορία Picture of the Year και Academy Award στην κατηγορία Best Animated Feature).
Επόμενη ταινία δεν ήταν άλλη από το «Howl’s Moving Castle», ταινία δημιουργημένη επίσης με συνδυασμό ψηφιακού animation και σχεδιασμού στο χέρι, η οποία απέσπασε το Osella Award στην κατηγορία Technical Excellence, καθώς και η ταινία «Ponyo» που επίσης απέσπασε το βραβείο Animation of the Year. Ακολούθησαν και άλλα manga και ταινίες, όπως το «Kaze Tachinu» και το «The Wild Rises» που, αναμενόμενο πλέον, απέσπασε το βραβείο Animation of the Year.
Το «τέλος» της πορείας του Hayao Miyazaki ήρθε το 2013, όταν και ανακοίνωσε πως επιθυμεί να συνταξιοδοτηθεί. Παρ’ όλα αυτά (μαντέψτε) και πάλι δεν μπόρεσε να κρατήσει το λόγο του και συνέχισε να σχεδιάζει manga και άλλα πρότζεκτ. Μάλιστα ξεκίνησε και το σχεδιασμό μιας νέας ταινίας, όμως κανείς δεν ξέρει αν και πότε αυτή θα κυκλοφορήσει. Φήμες αναφέρουν το 2021 ως πιθανή ημερομηνία.
Ο Miyazaki βραβεύτηκε με δύο βραβεία (το Academy Honorary Award και το Governors Awards). Πρόκειται για μία πολύ ιδιαίτερη προσωπικότητα που μπόρεσε να κάνει το όνειρό της πραγματικότητα. Είναι αρκετά αυστηρός και ασκεί τρομερά σκληρή κριτική τόσο σε φίλους και γνωστούς (όπως έγινε αντιληπτό παραπάνω), όσο και στη βιομηχανία στην οποία εργάζεται, αλλά και στην ίδια του τη χώρα. Γι’ αυτό και πολλοί τον έχουν αποκαλέσει «αντί-Ιάπωνα» και πολιτικά αριστερό. Σε πολλές ταινίες του μάλιστα, φαίνεται πως διατηρεί κάποια επιφύλαξη σε συστήματα όπως αυτά του καπιταλισμού.
Όποια και να είναι τα πιστεύω του και όσο ιδιότροπος, ιδιαίτερος ή και αμφιλεγόμενος και να είναι ο χαρακτήρας του όμως, κανείς δεν μπορεί να αμφισβητήσει το γεγονός πως ο Hayao Miyazaki είναι ένας εξαιρετικός σκηνοθέτης και δημιουργός ταινιών κινουμένων σχεδίων, που θα αφήσει ένα μεγάλο αποτύπωμα στη βιομηχανία αυτή. Πολλοί τον έχουν αποκαλέσει και Walt Disney της Ασίας. Οι ταινίες του διαπραγματεύονται θέματα που αφορούν τους ανθρώπους και τις ανθρώπινες σχέσεις, καθώς και το πώς αυτοί αλληλεπιδρούν με τη φύση και την τεχνολογία.
Δίνει μεγάλη έμφαση στον γυναικείο δυναμισμό (κυρίως των νεαρών κοριτσιών) και στα παιδιά γενικότερα που όπως αναφέρει και ο ίδιος, είναι αυτά που τον ωθούν να συνεχίζει το έργο του. Ίσως αποτελούν απόρροια της δικής του χαμένης ως ένα σημείο παιδικής ηλικίας, λόγω του πολέμου. Αναφέρεται και σε θέματα πίστης και αφοσίωσης, αγάπης και συμπόνιας, αλαζονείας, του θεσμού της οικογένειας και της διαδικασίας είτε ενηλικίωσης είτε πνευματικής ωρίμανσης. Οι ταινίες του περιέχουν αρκετά κρυφά μηνύματα και ακόμα και οι «κακοί» της ιστορίας, έχουν να σου διδάξουν κάτι με τον τρόπο τους. Πολλές φορές μάλιστα, δεν είναι όσο κακοί όσο φαίνονται.
Ας ελπίσουμε πως ο Miyazaki θα συνεχίσει για πολύ καιρό ακόμα να μας προσφέρει τόσο υψηλής ποιότητας θεάματα, με πανέμορφο animation γεμάτο ζωντάνια και χρώματα και ιστορίες που θα διδάσκουν μικρούς και μεγάλους. Ιστορίες που θα οργιάζουν τη φαντασία των μικρών παιδιών και θα επιτρέπουν στους μεγάλους να αρπάξουν επίσης λίγη από αυτήν ή, γιατί όχι, να ξαναβρούν και τη δική τους παιδική αθωότητα.
Πηγές: https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%A7%CE%B1%CE%B3%CE%B9%CE%AC%CE%BF_%CE%9C%CE%B9%CE%B3%CE%B9%CE%B1%CE%B6%CE%AC%CE%BA%CE%B9
https://en.wikipedia.org/wiki/Hayao_Miyazaki
https://www.britannica.com/biography/Miyazaki-Hayao
0 Comments