Το πρώτο πράγμα που μας έρχεται στο μυαλό όταν ακούμε τις λέξεις «ιαπωνικός κινηματογράφος» είναι οι ταινίες με σαμουράι, ή αλλιώς jidaigeki. Και δικαιολογημένα, καθώς οι jidaigeki ταινίες είναι αυτές που έκαναν τον ιαπωνικό κινηματογράφο διάσημο (βλ. Rashomon) και τον τοποθέτησαν στην παγκόσμια σκηνή. Εκτός από αυτές τις πιο σοβαρές και συχνότατα σκοτεινές ταινίες, ο ιαπωνικός κινηματογράφος φημίζεται και για την μεγάλη ποικιλία του στις λεγόμενες cult ταινίες. Τι εννοούμε, όμως, όταν λέμε «cult»?
Ως cult εννοούνται οι ταινίες με αφοσιωμένα γκρουπ λατρών και συνήθως χαμηλό κόστος παραγωγής. Συχνά δείχνουν περιφρόνηση για τα κοινωνικά ταμπού, και σε πολλές περιπτώσεις σκοπίμως απεικονίζουν σκηνές που θεωρούνται ακατάλληλες (πχ. ερωτικές σκηνές και σκηνές βίας) με υπερβολικό και λεπτομερή τρόπο, δείχνοντας έμπρακτα ότι αψηφούν το τι θεωρείται κοινωνικά αποδεκτό και τι όχι. Εκτός αυτού, είναι φανερό πως οι δημιουργοί cult ταινιών δεν ενδιαφέρονται για την εμπορική επιτυχία των ταινιών τους, καθώς η θεματολογία τους τις έχει καταστήσει απαγορευμένες σε διάφορες χώρες και αντικείμενο λογοκρισίας σε άλλες. Δεν είναι άλλωστε τυχαίο πως οι ρίζες του cult βρίσκονται σε παλιές ταινίες αμφιλεγόμενου περιεχομένου που κατάφεραν να διατηρηθούν άθικτες λόγω των οπαδών τους. Συγκεκριμένα, γνωστά παραδείγματα cult ταινιών είναι το «The Rocky Horror Picture Show» (1975) και το «The Room» (2003, you’re tearing me apart Lisa και τα σχετικά).
Ο cult κινηματογράφος άνθισε τη δεκαετία του 1970, όποτε οι cult ταινίες άρχισαν να γίνονται γνωστότερες και να αποκτούν πιο μεγάλο και αφοσιωμένο κοινό. Τη δεκαετία εκείνη, και συγκεκριμένα το 1977 κυκλοφόρησε και η ταινία για την οποία θα μιλήσουμε σήμερα, το «House» (ハウス) του Nobuhiko Obayashi.
Πλοκή
Είναι άνοιξη και οι καλοκαιρινές διακοπές πλησιάζουν. Η Gorgeous, η νεαρή πρωταγωνίστρια που φημίζεται για την ομορφιά της, θα περνούσε τις διακοπές της με τον χήρο πατέρα της, όμως αποφάσισε να περάσει χρόνο μακριά του αφότου έμαθε πως πλέον θα έχει μητριά. Έτσι, γράφει ένα γράμμα στη θεία της ζητώντας να της επιτρέψει να περάσει τις διακοπές της εκεί, κι επί την ευκαιρία να μάθει περισσότερα πράγματα για τη βιολογική της μητέρα. Η θεία της, παρόλο που δεν έρχεται συχνά έως καθόλου σε επικοινωνία με τη Gorgeous, δέχεται μετά χαράς. Κάπως έτσι λοιπόν ξεκινούν οι διακοπές της Gorgeous και των έξι προσκεκλημένων φίλων της με εξίσου περιγραφικά ονόματα (Kung Fu, Prof, Mac, Melody, Fantasy και Sweet).
Αρχικά όλα βαίνουν ομαλά, με τις κοπέλες να φτάνουν χαρούμενες στο σπίτι παρά μερικά περίεργα συμβάντα στο δρόμο. Εκεί γνωρίζουν τη θεία της Gorgeous, η οποία είναι πολύ φιλική μαζί τους και προκαλεί τη συμπάθειά τους. Προς μεγάλη τους έκπληξη όμως, μετά από λίγες ώρες τόσο το σπίτι όσο και η ιδιοκτήτριά του αποκαλύπτουν την πραγματική τους φύση, και ο αριθμός των επισκεπτών αρχίζει να μειώνεται…
Σχετικά με την ταινία
Το «House» (ハウス) κυκλοφόρησε το 1977, δύο χρόνια από την κυκλοφορία της γνωστής αμερικανικής ταινίας τρόμου «Jaws» και δύο χρόνια αφού η γνωστή κινηματογραφική εταιρεία Toho ζήτησε από τον Obayashi Nobuhiko, γνωστό τότε για τη σκηνοθεσία διαφημίσεων, να δημιουργήσει μια ταινία που θα μιμούταν την απρόσμενη επιτυχία του «Jaws» στην ιαπωνική αγορά. Παρά την εκτεταμένη γνώση και εμπειρία του Obayashi στον χώρο των διαφημίσεων, αυτή ήταν η πρώτη φορά που θα έγραφε το σενάριο μιας μεγάλου μήκους ταινίας, και έτσι στράφηκε στη μικρή σε ηλικία κόρη του Chigumi για βοήθεια. Το παραπάνω αποδείχτηκε σημαντική πηγή έμπνευσης για τον Obayashi, καθώς είχε την πεποίθηση πως η παιδική φαντασία δεν είναι περιορισμένη όπως των ενηλίκων, οι οποίοι «εγκλωβίζονται» μόνο σε έννοιες που οι ίδιοι μπορούν να κατανοήσουν.
Πράγματι, πολλές από τις ιδέες της Chigumi υλοποιήθηκαν, όπως για παράδειγμα η κεντρική στην πλοκή ιδεά του σπιτιού που καταβροχθίζει κοπέλες, και άλλες ιδέες, εμπνευσμένες από τους παιδικούς της φόβους. Αργότερα αντλήθηκε έμπνευση και από το διήγημα του Walter de la Mare «The Riddle», η υπόθεση του οποίου συμπεριλαμβάνει τη μυστηριώδη εξαφάνιση 7 παιδιών στο σπίτι της γιαγιάς τους. Εκτός αυτών, παρατηρούμε πως συμπεριλαμβάνονται στοιχεία της σύγχρονης ιαπωνικής ιστορίας όπως οι καταστροφικοί βομβαρδισμοί στις πόλεις Hiroshima και Nagasaki το 1945. Ο Obayashi, γεννημένος το 1938 και μεγαλωμένος στη νομαρχία της Hiroshima, έγινε μάρτυρας των βομβαρδισμών και έχασε τους παιδικούς του φίλους από αυτούς. Η πικρία του Obayashi για τον πόλεμο και τις απώλειες που συνεπάγεται αποτυπώνεται στο πρόσωπο της θείας της Gorgeous, η οποία έχασε τον αρραβωνιαστικό της στον πόλεμο. Κατά κάποιο τρόπο θα μπορούσαμε λοιπόν να πούμε πως το «House» (ハウス) συμπεριλαμβάνει στοιχεία της ψυχοσύνθεσης τόσο του Obayashi όσο και της κόρης του.
Δύο χρόνια από την ολοκλήρωση του σεναρίου, το «House» (ハウス) άρχισε να γυρίζεται, σκηνοθετημένο από τον ίδιο τον Obayashi (οι σκηνοθέτες του στούντιο Toho αρνήθηκαν να το επιμεληθούν οι ίδιοι καθώς φοβούνταν πως θα κατέστρεφε την καριέρα τους). Όπως σε αρκετές cult ταινίες, το καστ των ηθοποιών αποτελείται από ερασιτέχνες με λίγη εμπειρία, οι οποίοι είχαν προηγουμένως παίξει σε διαφημίσεις του Obayashi. Πριν ακόμη ξεκινήσουν τα γυρίσματα, αφοσιωμένοι οπαδοί του βοήθησαν στην προώθηση της ταινίας με ποικίλους τρόπους. Κυκλοφόρησαν προϊόντα βασισμένα σε αυτή πριν βγει στις αίθουσες (manga, radio drama και το ίδιο της το soundtrack), και όταν τελικά κυκλοφόρησε σημείωσε μεγάλη εμπορική επιτυχία -προσέλκυσε ιδιαίτερα το νεανικό κοινό-, παρά το γεγονός ότι δεν έχαιρε της εκτίμησης των Ιαπώνων κριτικών. Πράγματι, σχεδόν 45 χρόνια μετά, το «House» (ハウス) καταλαμβάνει άξια μια θέση ανάμεσα στις πιο διάσημες και διασκεδαστικές ιαπωνικές cult ταινίες.
Θεματολογία
Από τα πράγματα που κάνουν το «House» (ハウス) τόσο ξεχωριστό στα μάτια μου είναι, μεταξύ άλλων, η χρήση των ειδικών εφέ. Το «House» (ハウス) παρουσιάζει τον εαυτό του εξαρχής ως ταινία, χωρίς να προσπαθεί να το κρύψει ιδιαίτερα. Φαίνεται άλλωστε από τους τίτλους αρχής, οι οποίοι μας ενημερώνουν πως αυτό που θα δούμε πρόκειται για “A Movie”. Από τα επιφανειακά ονόματα και τις μονοδιάστατες προσωπικότητες των χαρακτήρων μέχρι και τα ειδικά εφέ (φτιαγμένα από τον ίδιο τον Obayashi μετά από πειραματισμό), το «House» θυμίζει ξενάγηση στη φαντασία ενός παιδιού. Συγκεκριμένα, τα ειδικά εφέ της ταινίας είναι άκρως μη-ρεαλιστικά και κάνουν σκηνές που ειδάλλως θα ήταν τρομακτικές σχεδόν σαχλές. Η παιδικότητα που προσδίδεται στο House μέσω των ειδικών εφέ του και της απλότητας της αφήγησης και των πρωταγωνιστριών του είναι από τα στοιχεία που το καθιστούν τόσο γοητευτικό για εμένα.
Όμως, παρόλο που το «House» μοιάζει με εντελώς ανούσια ταινία που σώζεται μόνο από τις στιλιστικές «παραξενιές» της, η θεματολογία του είναι σκοτεινή με διαφορετικό τρόπο απ’ ό,τι θα φανταζόταν κανείς εκ πρώτης όψεως. Όπως αναφέρθηκε προηγουμένως, ο Obayashi ήταν μόλις επτά ετών όταν βίωσε τις καταστροφές που επέφερε η ατομική βόμβα στην πατρίδα του, και συγκεκριμένα στο ίδιο το μέρος που ζούσε. Έχοντας βιώσει σε μικρή ηλικία τις φρίκες του πολέμου και τον άδικο χαμό των κοντινότερών του φίλων, ο Obayashi έμαθε με το δύσκολο τρόπο να εκτιμά την ειρήνη που οι επόμενες γενιές θεωρούν δεδομένη και, όπως ανέφερε σε μια συνέντευξη, θέλησε να φτιάξει μια ταινία με θέμα την ατομική βόμβα και τον πόλεμο, γεγονότα που τόσο τον επηρέασαν.
Μέσω διαλόγων μέσα στην ταινία καταλαβαίνουμε πόσο ξένη και μακρινή φαίνεται η περίοδος του πολέμου στα κορίτσια. Σε μια σκηνή με κυρίως θεματολογία τον πόλεμο και την ατομική βόμβα, οι πρωταγωνίστριες επικεντρώνονται σε άλλες πτυχές της ιστορίας, και μία από αυτές χαρακτηριστικά σχολιάζει το μανιτάρι που σχηματίστηκε από την καταστροφική έκρηξη, λέγοντας πως «μοιάζει με μαλλί της γριάς». Αυτό το παιδιάστικο σχόλιο τονίζει το χάσμα γενεών ανάμεσα σε αυτούς που βίωσαν τον πόλεμο και αυτούς που γεννήθηκαν μετά από αυτόν. Το «House», εκτός από μία αστεία θα έλεγε κανείς ταινία τρόμου, είναι και μία ταινία για επτά κορίτσια που έρχονται αντιμέτωπα με τις σοβαρές ψυχολογικές συνέπειες που είχε ο πόλεμος στους προγόνους τους, και εν τέλει τιμωρούνται για την αφέλειά τους.
Το «House» (ハウス) είναι μια πολύ διασκεδαστική ταινία που με γοήτευσε τόσο με την παιδικοτητά της όσο και με την πρωτοτυπία της σε τομείς όπως τα ειδικά εφέ, η φωτογραφία και η μουσική. Είναι μία από τις πολλές cult ταινίες που έχει να προσφέρει ο ιαπωνικός κινηματογράφος και, για εμένα, από τις καλύτερες που έχω δει. Τη συστήνω ανεπιφύλακτα και συμβουλεύω να τη δείτε με παρέα, καθώς έτσι οι cult ταινίες γίνονται ακόμα πιο διασκεδαστικές.
Καλή θέαση λοιπόν, και γράψτε μου πώς σας φάνηκε η ταινία στα σχόλια αν τη δείτε!
Πηγές: https://www.youtube.com/watch?v=hvWccXPK0Ms
https://www.brightwalldarkroom.com/2021/02/05/love-lies-and-leitmotifs-house1977/
https://www.bfi.org.uk/features/praise-hausu-worlds-most-demented-haunted-house-film
Why Hausu remains one of the weirdest horror films ever made
0 Comments