Karate (空手)

Η Ιαπωνία, όπως και αρκετές χώρες της Ασίας, αποτελεί μια χώρα από την οποία προήλθαν αρκετές πολεμικές τέχνες και μαχητικά σπορ, όπως το Ninjutsu, το Judo και, φυσικά, το σήμα κατατεθέν της χώρας, μεταξύ άλλων: το Karate. Αποτελεί μια πολεμική τέχνη/άθλημα πολλών ετών, με επιρροές από την Κίνα. Karate (空手) σημαίνει «άδειο χέρι», ενώ αυτός που ασχολείται με την τέχνη αυτή ονομάζεται Karateka (空手家).

Ιστορία

Το Karate αναπτύχθηκε στα νησιά Ryukyu. Τα νησιά Ryukyu αποτελούν ένα σύμπλεγμα νησιών κάτω από την Ιαπωνία και μέχρι την Ταϊβάν, ανάμεσα στα οποία βρίσκεται και η Okinawa (εξού και το Okinawan Karate). Αναπτύχθηκε από το Βασίλειο των Ryukyu, δηλαδή τους ιθαγενείς που έμεναν σε αυτά τα νησιά. Αρχικά αποτελούσαν κινεζική κατάκτηση, γι’ αυτό και η τέχνη επηρεάστηκε από την Κίνα (το όνομα της τέχνης τότε σήμαινε «Κινέζικο χέρι»), όμως τα νησιά περιήλθαν, αρχικά εδαφικά, στην Ιαπωνία το 1609, ενώ και νομικά το 1972. Αργότερα, όταν και η μοναρχία καταργήθηκε, τα νησιά ενώθηκαν και πλέον αποτελούν την περιφέρεια της Okinawa.

Όταν λοιπόν τα νησιά αυτά ενώθηκαν με την Ιαπωνία, ξεκίνησε και ένα είδος πολιτισμικής ανταλλαγής. Καθώς όλο και περισσότεροι άνθρωποι μετανάστευαν στις πόλεις της Ιαπωνίας, μετέφεραν μαζί τους και τις γνώσεις τους για το Karate. Ιδιαίτερη ανάπτυξη είχε την περίοδο Taisho (1912-1926), όταν και η Ιαπωνία γνώρισε τον φιλελευθερισμό κάτω από τον αυτοκράτορα Taisho. To 1922 πραγματοποιήθηκε η πρώτη επίδειξη μπροστά στο Υπουργείο Εκπαίδευσης από τον Gichin Funakoshi, ιδρυτή του Shotokan Karate και ένας από τους γνωστότερους δασκάλους και μέχρι το 1932 πολλά πανεπιστήμια το είχαν εντάξει ως εξωπανεπιστημιακή δραστηριότητα.

Άλλος ένας δάσκαλος του Karate, ο Itosu Anko, βοήθησε επίσης στην εξέλιξη και εξάπλωση του. Ήταν μάλιστα και ο δάσκαλος του Gichin Funakoshi. Ο Anko δημιούργησε διάφορα εύκολα Kata ή φόρμες θα λέγαμε (συγκεκριμένες κινήσεις του σώματος σα «χορογραφία») με σκοπό να διευκολύνει την εκμάθηση της τέχνης, κυρίως από παιδιά και έτσι μπόρεσε να διευρύνει την «κοινότητα» του Karate. Πολλά από τα Kata αυτά διδάσκονται και σήμερα σε όλα τα είδη Karate και τις σχολές του. Μετά τον 2ο Παγκόσμιο Πόλεμο το Karate άρχισε να διευρύνεται, κυρίως λόγω τον Αμερικανών που μεταφέρθηκαν στην Okinawa που αποτελούσε στρατιωτική αμερικάνικη βάση.

Όσο το Karate άρχισε να κερδίζει έδαφος στη χώρα, άρχισε να οργανώνεται ακόμα περισσότερο. Μετά την αλλαγή μετάφρασης του ονόματός του και κάποιων τεχνικών και Kata για να νομιμοποιηθεί από τους Ιάπωνες, σειρά είχε η στολή και οι ζώνες. Ο εισηγητής του συστήματος των ζωνών, των επιπέδων και των στολών έγινε από τον Jigoro Kano, τον ιδρυτή του Judo. Ο ίδιος, όμως, στην προσπάθειά του να εκσυγχρονήσει το Κarate δίπλα στον Funakoshi, εισήγαγε και εκεί την ίδια φιλοσοφία. Έτσι το Karate απέκτησε τις γνωστές σε όλους άσπρες στολές, που ονομάζονται Karategi, καθώς και το σύστημα των Kyu και Dan. Πιο συγκεκριμένα, τα Kyu αποτελούνται από 10 βαθμίδες από το 10 μέχρι το 1 και μετριούνται αντίστροφα. Μέσα σε αυτά τα επίπεδα αλλάζουν και οι ζώνες, οι οποίες είναι 6, διαφορετικές σε χρώματα. Γενικότερα, υπάρχουν αρκετές διαφορές στα χρώματα που δίνονται στα αντίστοιχα Kyu ανάλογα με τη σχολή. Σίγουρα πάντως, κάποιος ξεκινάει με άσπρη ζώνη και τελειώνει με την καφέ στα βασικά είπεδα και τη μαύρη όταν ξεκινάει πλέον να παίρνει Dan.

Το Karate στο dojo (χώρος εξάσκησης)

Υπάρχουν πολλές και διαφορετικές σχολές Karate, η καθεμία από τις οποίες δίνει έμφαση και σε ένα διαφορετικό κομμάτι των πολεμικών τεχνών. Έτσι έχουμε για παράδειγμα το Kyokushin Karate, ένα αρκετά βίαιο στιλ της τέχνης με έμφαση στην ελεύθερη μάχη ή το Shotokan. Άλλες κατηγοριοποιήσεις είναι με βαση την περιοχή στην οποία δημιουργήθηκαν τα στιλ, όπως το Shurite Karate, ενώ άλλες σχολές πήραν την ονομασία τους από τον ιδρυτή τους, όπως η Motobu Ryu (Ryu σημαίνει σχολή).

Γενικότερα, το Karate περιέχει όλα τα είδη εξάσκησης, δηλαδή βασίζεται τόσο σε φόρμες ή όπως αναφέραμε και παραπάνω, Kata, όσο και σε βασικές τεχνικές, που ονομάζονται Kihon, αλλά και σε ελεύθερη πάλη, δηλαδή Kumite. Η εξάσκηση στο Karate συνδυάζει επίσης και όπλα, όπως τα Nunchaku, το Bo ή τα Sai. Φυσικά, όπως συμβαίνει ή θα έπρεπε να συμβαίνει σε κάθε πολεμική τέχνη, ένα μεγάλο κομμάτι του Karate αφιερώνεται και στη δημιουργία ενός σωστού χαρακτήρα, με σεβασμό, αυτοσεβασμό, ευγένεια και ταπεινότητα καθώς και δυναμισμό και θάρρος. Μπορεί το Karate να έχει εξελιχθεί και σε άθλημα, όπου ο σκοπός είναι να κερδίσεις πόντους ενάντια στον αντίπαλό σου, όμως είναι σημαντικό να διατηρείς μια ευγενική και σωστή στάση απέναντί του και κατ’ επέκταση και απέναντι σε όλους τους ανθρώπους. Εξάλλου, σκοπός του είναι να σου διδάξει, μεταξύ άλλων, πως να αποφεύγεις δύσκολες καταστάσεις έτσι ώστε να μην υποχρεωθείς ποτέ να καταφύγεις στη βία.

Δημοτικότητα

To Karate, όπως και άλλες πολεμικές τέχνες, γνώρισε μεγάλη άνθιση στη Δύση τις δεκαετίες από το 1960 μέχρι και το 1990. Όλες οι τέχνες αυτές παρουσιάζονταν με κάποια μυστικότητα που δημιουργούσαν μεγαλύτερη περιέργεια στους δυτικούς για την Ασία και στη συνέχεια, αφού οι Ασιάτες άδραξαν αυτήν την ευκαιρία, οι πολεμικές τέχνες αναδείχθηκαν σε mainstream media. Ποιος δε γνωρίζει για τις ταινίες του Bruce Lee, τον Jackie Chan και φυσικά τον Mr. Miyagi από το Karate Kid. Ακόμα και σήμερα, το Cobra Kai που συνεχίζει το μύθο του Karate Kid έχει δημιουργήσει ξανά μια νοσταλγία για τις εποχές αυτές. Όλα αυτά, έφεραν σε επαφή τη Δύση με τις πολεμικές τέχνες της Ασίας, με πολλούς, όμως, να μην μπορούν ακόμα να τις ξεχωρίσουν. Τo Karate για παράδειγμα, έγινε τόσο δημοφιλές που ακόμα και σήμερα πολλοί χρησιμοποιούν την ονομασία του για να περιγράψουν όλες τις πολεμικές τέχνες. Σήμερα, τεχνίτες του Karate μπορούν να βρεθούν σε όλες τις ηπείρους.

Παρόλο που το Karate αποτελεί πολεμική τέχνη, διάφοροι οργανισμοί, όπως η Παγόσμια Ομοσπονδία Karate, διοργανώνουν τουρνουά διαφόρων ειδών, άλλοτε για ένα συγκεκριμένο είδος Karate, άλλοτε ανοιχτά τουρνουά για όλους τους τεχνίτες, για άντρες, γυναίκες, παιδιά κλπ και έτσι, μετατρέπουν την τέχνη σε άθλημα. Μάλιστα, το 2020 στου Ολυμπιακούς του Τόκιο, προστέθηκε και ως άθλημα με δύο κατηγορίες: τον διαγωνισμό σε Kata και σε Kumite.

Είτε μιλάμε για το Karate ως άθλημα είτε ως πολεμική τέχνη, αυτό που έχει σημασία στο τέλος είναι ότι μέσα από αυτό ξεκινάμε ένα ταξίδι μέσα από το οποίο μπορούμε να ανακαλύψουμε τα όριά μας, να έρθουμε σε επαφή με μια άλλη κουλτούρα, να αναθεωρήσουμε τις απόψεις μας και να καλλιεργήσουμε ικανότητες και χαρακτηριστικά που ήδη έχουμε ή να αναπτύξουμε νέα.

Πηγές: https://en.wikipedia.org/wiki/Karate
https://en.wikipedia.org/wiki/Ryukyu_Kingdom
https://en.wikipedia.org/wiki/Ryukyu_Islands
https://en.wikipedia.org/wiki/Gichin_Funakoshi