Μια από τις συνηθισμένες μέρες στη δουλειά, το αφεντικό μου έφερε στο γραφείο ένα κουτί. Το άνοιξε, έβγαλε κάτι από μέσα, το ξετύλιξε και το άφησε επάνω στο γραφείο του. Δεν έδωσα και πολύ σημασία, μέχρι που μετά από λίγη ώρα και φανερά ενοχλημένος είπε: «Γιατί δεν κουνιέται αυτό;». Γυρνώντας, λοιπόν, για να τσεκάρω τι εννούσε με το «αυτό», είδα πως είχε αγοράσει μια Maneki Neko, της οποίας το πόδι που γνέφει δεν κουνιόταν. Μάλλον αυτό δεν είναι και πολύ καλό σημάδι, κρίνοντας από το γεγονός ότι οι γάτες αυτές φέρνουν καλοτυχία και πολλά άλλα. Ας μην βιαζόμαστε όμως και ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή.
Προέλευση
Η γάτα αυτή, λοιπόν, που πωλείται ή βρίσκεται συνήθως σε κινέζικα καταστήματα και δίνει συνχά την εντύπωση ότι είναι μέρος της κινεζικής παράδοσης, έχει τις ρίζες της στην Ιαπωνία. «Maneki Neko» σημαίνει «γάτα που γνέφει» και, αντίθετα με την κοινή άποψη ότι η γάτα σε χαιρετάει, στην πραγματικότητα, όπως λέει και το όνομά της, γνέφει και σε προσκαλεί να έρθεις προς το μέρος της. Στην Ιαπωνία, όπως και σε άλλες ασιατικές χώρες, όταν κάνεις σε κάποιον νόημα να έρθει προς το μέρος σου, γυρνάς την παλάμη σου προς τα κάτω και κουνώντας τα δάχτυλά σου προς τα μέσα.
Υπάρχουν διαφωνίες σχετικά με την προέλευση της γάτας αυτής. Κάποιοι υποστηρίζουν ότι προήλθε από το Τόκιο, ενώ άλλοι από το Κιότο. Το σίγουρο είναι ότι εμφανίστηκε την περίοδο Edo (1603-1868). Υπάρχουν αρκετοί μύθοι για το πώς ξεκίνησε η κουλτούρα των Μaneki Νeko. Ο πιο γνωστός από αυτούς, αναφέρεται στην ιστορία του daimyo («daimyo» είναι τίτλος ευγενείας, κάτι σαν φεουδάρχης) Ii Naotaka. Κάποια νύχτα με καταρρακτώδη βροχή, ο Naotaka στάθηκε κάτω από ένα δέντρο για να προστατευτεί. Τότε πρόσεξε τον ναό Gotoku-ji, στο Τόκιο, και συγκεκριμένα πρόσεξε μια γάτα που καθόταν εκεί. Η γάτα φαινόταν να του έκανε νόημα. Τότε, και καθώς ο Naotaka προχώρησε προς τα εκεί, ένας κεραυνός χτύπησε το δέντρο κάτω από το οποίο βρισκόταν. Έκπληκτος από το γεγονός αυτό, αποφάσισε να γίνει προστάτης του ναού. Τον ανακατασκεύασε και πρόσεχε τη γάτα μέχρι το θάνατό της. Όταν πέθανε, την έθαψε σε ένα νεκροταφείο για γάτες και κατασκεύασε για αυτήν μια γάτα άγαλμα, όμοιο με τις σημερινές Maneki Neko. Σήμερα ο ναός είναι πλημμυρισμένος από αυτές τις γάτες και πολλοί τουρίστες τον επισκέπτονται για να βγάλουν φωτογραφίες, να αγοράσουν μια γάτα και να την αφήσουν στον ναό για καλή τύχη ή να την πάρουν μαζί τους ως σουβενίρ.
Πηγή: www.japanstartshere.com
Άλλος μύθος αναφέρεται σε μια γυναίκα, η οποία, μη έχοντας χρήματα για να φροντίσει τη γάτα της, την άφησε να φύγει. Το ίδιο βράδυ στον ύπνο της εμφανίστηκε η γάτα της, η οποία της υποσχέθηκε πλούτη, εάν έφτιαχνε κούκλες όμοιες με αυτήν. Την επόμενη μέρα η γυναίκα έφτιαξε γάτες από πηλό, τις οποίες πήγε να πουλήσει στο ναό Imado που βρίσκεται επίσης στο Τόκιο. Η γάτα κράτησε την υπόσχεσή της και οι κούκλες της γυναίκας τράβηξαν την προσοχή πολλών ανθρώπων που τις αγόρασαν, δίνοντας της πολλά χρήματα. Μάλιστα, ένας καλλιτέχνης, ο Hiroshike Utagawa, ζωγράφισε σε ξύλο την αγορά που υπήρχε μπροστά από την πύλη του ναού, στην οποία εμφανίζονται οι γάτες αυτές και αποτελεί το πιο παλαιό δείγμα εμφάνισης αυτών (1852).
Όποια και να είναι η αλήθεια πίσω από την προέλευση των Maneki Neko, το σίγουρο είναι πως βασίζονται στη βαθιά και αρχαία πίστη των Ιαπώνων, πως οι γάτες είναι πλάσματα που αν τα φροντίσεις σου το ανταποδίδουν. Αντίθετα, εάν δεν τις φροστίσεις ίσως και να ζημιωθείς. Υπάρχει μάλιστα και μια ιαπωνική παροιμία που λέει πως αν σκοτώσεις μια γάτα, θα στοιχειώνει εσένα και την οικογένειά σου για 7 γεννιές.
Συμβολισμοί
Υπάρχουν αρκετοί συμβολισμοί σχετικά με τις Maneki Neko που αφορούν είτε το χρώμα τους είτε το πόδι με το οποίο χαιρετούν. Τα πιο συνηθισμένα χρώματα τους είναι το άσπρο, το ροζ, το χρυσό ή κίτρινο, το κόκκινο, το μαύρο, το πράσινο και το μπλε. Καθένα από αυτά τα χρώματα έχει διαφορετικό ρόλο. Το άσπρο φέρνει καλοτυχία, το μαύρο ή το κόκκινο διώχνει τα κακά πνεύματα, το ροζ φέρνει αγάπη, το χρυσό ή το κίτρινο χρήματα, το πράσινο καλή υγεία και το μπλε φέρνει χαρά και αρμονία στην οικογένεια, καθώς και γενικότερη προστασία. Υπάρχει επίσης διαφορά, ανάλογα με το πόδι που χρησιμοποιεί για να γνέψει. Γενικότερα, το αριστερό πόδι προσελκύει πελάτες, ενώ το δεξί χρήματα. Πολλές φορές, μάλιστα, μπορεί αν έχει σηκωμένα και τα δύο της πόδια, που συνήθως σημαίνει προστασία.
Σημερινή κουλτούρα
Σήμερα οι Maneki Neko έχουν εξελιχθεί και έχουν επίσης γίνει διάσημες και στο εξωτερικό. Η παγκόσμια αναγνώρισή τους μπορεί να προέρχεται από πολλούς παράγοντες και ίσως να έπαιξαν και οι ίδιοι οι δυτικοί κάποιο ρόλο σε αυτό. Συγκεκριμένα, όταν η Δύση άρχισε να έχει επαφές με την Ιαπωνία, η κυβέρνηση της περιόδου Meiji προχώρησε στην εξέδωση ενός «Δημόσιου Ηθικού Διατάγματος» το 1872, σύμφωνα με το οποίο απαγορεύονταν η τοποθέτηση φαλών έξω από τα μπουρδέλα. Έτσι λοιπόν, πολλοί άρχισαν να χρησιμοποιούν Maneki Neko αντί για φαλούς. Ακόμα, η περίοδος του ’80-’90 είναι ίσως μια από της καλύτερες περιόδους της Ιαπωνίας, καθώς η χώρα έγινε διάσιμη στη Δύση και πρωτοξεκίνησε η τρέλα των δυτικών για οτιδήποτε ασιατικό. Μια σχετικά πολύ γνωσή χρησιμοποίηση των Maneki Neko έγινε το 2018 στον διαγωνισμό της Eurovision από την Ισραηλινή τραγουδίστρια Netta, η οποία μάλιστα κέρδισε και την πρώτη θέση. Μάλλον οι γάτες που είχε πίσω της βοήθησαν τελικά. Ένα ακόμα πιο πρόσφατο παράδειγμα είναι το τραγούδι των Wednesday no Campanella (που άλλαξε και τραγουδίστρια) με τίτλο…«Maneki Neko».
Οι Maneki Neko αποτελούν αναπόσπαστο κομμάτι της Ιαπωνικής κουλτούρας. Σήμερα μπορεί να βρει κανείς τις γάτες αυτές να γνέφουν έξω από μαγαζιά, σπίτια, ναούς ή και ολόκληρους δρόμους, όπως ο Maneki Nekodori στην πόλη Tokoname, όπου εκτός από τις μικρές γάτες υπάρχει και το κεφάλι μαζί με το πόδι μιας τεράστιας Maneki Neko που φυλάει την πόλη.
Παρεπιμπτόντως, φτιάξαμε το πόδι της δικής μας γάτας στη δουλειά.
Πηγές: https://en.wikipedia.org/wiki/Maneki-neko
https://www.catster.com/lifestyle/maneki-neko-fortune-cat-5-interesting-facts
https://www.nationalgeographic.com/travel/article/the-fascinating-history-behind-the-popular-waving-lucky-cat
0 Comments